Kültür ve Turizm Bakanlığı’na sunulacak adaylık dosyasının son düzenlemeleri tamamlanma aşamasına gelirken, bölgenin 2028 yılında Efes ve Bergama’dan sonra İzmir’in üçüncü UNESCO Dünya Mirası alanı olarak tescillenmesi hedefleniyor.

Geniş Katılımlı Hazırlık Süreci

İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi, Tanıtım ve Turizm Dairesi Başkanı Hasibe Velibeyoğlu, adaylık sürecinin İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Başkanlığı koordinasyonunda; İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir Valiliği, Konak Belediyesi, İzmir Kalkınma Ajansı, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve birçok uzman tarafından ortak bir çalışmayla yürütüldüğünü belirtti.

Konak Pier’den başlayıp Kadifekale’ye kadar uzanan geniş bir bölgeyi kapsayan İzmir Tarihi Liman Kenti’nde, geçici listeye girişin hemen ardından başlatılan çalışmalar önemli aşamaya geldi. Adaylık dosyasının 2026 yılının ilk çeyreğinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’na sunulması, ardından 2027’de UNESCO uzmanlarının kenti ziyaret etmesi planlanıyor.

UNESCO Adaylığı Uluslarası Fırsat

UNESCO sürecinin İzmir adına taşıdığı öneme değinen Velibeyoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:

“UNESCO adaylığı, kültürel mirasın istisnai evrensel değerini ortaya koyar ve bu mirasın tüm insanlık adına korunmasını amaçlar. Listeye kabul edilen alanlar uluslararası görünürlük ve prestij kazanır. Bu, aynı zamanda alanların sürdürülebilir biçimde yönetilmesi sorumluluğunu da beraberinde getirir.”

İzmir’in halihazırda Efes (2015) ve Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (2014) ile UNESCO Dünya Mirası’nda yer aldığını hatırlatan Velibeyoğlu, kentin Foça, Çandarlı, Çeşme kaleleri ile Birgi Tarihi Kenti gibi zengin miras alanlarının da geçici listede olduğunu ifade etti.

Tarihi Bir Fırsat

Velibeyoğlu, Büyükşehir Belediyesi’nin UNESCO sürecine bina tahsisi, organizasyon, uzman desteği ve raporlama gibi alanlarda katkı sunduğunu belirterek şöyle konuştu:

“Agora, Antik Tiyatro ve Kadifekale çevresindeki kamulaştırmalar, restorasyonlar, arkeolojik çalışmalar ve sokak sağlıklaştırma projeleri ile tarihi merkez yeniden canlandırıldı. Dünya Mirası Listesi’ne giriş, alanın kimliğinin belgelenmesi, korunması ve tanıtılması adına tarihi bir fırsat olacak. Ayrıca yerel ekonomiye katkı sağlayacak ve kültürel değerlere duyarlı ziyaretçi profilini artıracak.”

İzmir'in Kalıcı Listeye Girme Şansı

İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Başkanı Abdülaziz Ediz, kentin UNESCO açısından Türkiye’nin en güçlü adaylarından biri olduğunu belirterek şu bilgileri paylaştı:

“Süreç 2018’de başladı. 2020’de geçici listeye girdik. Yoğun bir çalışma yürütüyoruz. Dosyayı 2026’nın ilk çeyreğinde Bakanlığa teslim edecek hale getirmeyi hedefliyoruz. Bakanlık 2026’da UNESCO’ya iletirse, 2027’de uzmanlar İzmir’e gelecek ve 2028’de kalıcı listeye giriş mümkün olacak.”

Bilim Kurulu ve Yönetim Planı

Adaylık dosyası, İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Başkanlığı uzmanları ile Dokuz Eylül, Ege, İzmir Kâtip Çelebi ve Manisa Celal Bayar üniversitelerinden akademisyenlerin yer aldığı 10 kişilik Bilim Kurulu tarafından hazırlandı. 29 Haziran 2022’de onaylanan Alan Yönetim Planı, 17 kurumdan oluşan Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu tarafından yürürlüğe alındı.

2022 sonunda Bakanlığa teslim edilen dosya, ICOMOS’un 2024’te yaptığı ön incelemeler doğrultusunda son kez revize ediliyor.

Tarihi Liman Kenti: İzmir’in kalbi

UNESCO Geçici Listesi’ne “Tarihi Liman Kenti” başlığıyla dahil edilen bölge; Konak Pier’den Kadifekale’ye kadar uzanan, İzmir’in antik liman kenti kimliğini yansıtan geniş bir alanı kapsıyor.

Alan içerisinde:

• Konak Meydanı ve Saat Kulesi,

• Kemeraltı Çarşısı (dünyanın en eski ve en büyük açık hava çarşılarından biri),

• Agora ve çok katmanlı arkeolojik bölgeler

gibi kentin simge yapı ve alanları bulunuyor.

Hazırlanan adaylık dosyasının Bakanlığa teslimiyle birlikte İzmir’in UNESCO Dünya Mirası yolculuğunda kritik sürecin başlaması bekleniyor. İzmir’in bu tarihi alanla birlikte dünya çapında bir prestij kazanarak kültürel mirasını daha görünür kılması hedefleniyor.

İZMİR (UHA) - DEMET ADANAR